Hỏi: Vợ chồng tôi đều là lao động tự do, ngoài 3 con nhỏ còn phụng dưỡng ông bà, hiện tại đang ở nhà thuê. Được biết nhà nước có chính sách về nhà ở xã hội cho người dân. Xin cho biết những ai được hưởng chính sách này của nhà nước và với trường hợp gia đình kinh tế khó khăn thì được hỗ trợ thế nào?
Nguyễn Khang (Vạn Ninh)
Trả lời: Đối tượng được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội được quy định tại Luật Nhà ở bao gồm:
1. Người có công với cách mạng theo quy định của pháp luật về ưu đãi người có công với cách mạng;
2. Hộ gia đình nghèo và cận nghèo tại khu vực nông thôn;
3. Hộ gia đình tại khu vực nông thôn thuộc vùng thường xuyên bị ảnh hưởng bởi thiên tai, biến đổi khí hậu;
4. Người thu nhập thấp, hộ nghèo, cận nghèo tại khu vực đô thị;
5. Người lao động đang làm việc tại các doanh nghiệp trong và ngoài khu công nghiệp;
6. Sĩ quan, hạ sĩ quan nghiệp vụ, hạ sĩ quan chuyên môn kỹ thuật, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân trong cơ quan, đơn vị thuộc công an nhân dân và quân đội nhân dân;
7. Cán bộ, công chức, viên chức theo quy định của pháp luật về cán bộ, công chức, viên chức;
8. Các đối tượng đã trả lại nhà ở công vụ theo quy định;
9. Học sinh, sinh viên các học viện, trường đại học, cao đẳng, dạy nghề; học sinh trường dân tộc nội trú công lập được sử dụng nhà ở trong thời gian học tập;
10. Hộ gia đình, cá nhân thuộc diện bị thu hồi đất và phải giải tỏa, phá dỡ nhà ở theo quy định của pháp luật mà chưa được nhà nước bồi thường bằng nhà ở, đất ở.
Các đối tượng nói trên để được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội, tuỳ từng trường hợp, phải đáp ứng những điều kiện nhất định được quy định trong Luật.
Với đối tượng hộ nghèo, hộ cận nghèo tại khu vực nông thôn được hỗ trợ theo các chương trình mục tiêu về nhà ở để xây dựng mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà để ở. Hỗ trợ giao đất ở có miễn, giảm tiền sử dụng đất theo quy định của pháp luật về đất đai hoặc tặng nhà ở. Để được hưởng chính sách này thì phải đáp ứng điều kiện theo quy định tại quyết định phê duyệt chương trình mục tiêu về nhà ở tương ứng của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
Đối với người thu nhập thấp, hộ nghèo, cận nghèo tại khu vực đô thị được hưởng chính sách hỗ trợ giải quyết cho thuê, cho thuê mua, bán nhà ở xã hội; hỗ trợ cho vay vốn ưu đãi của nhà nước thông qua ngân hàng chính sách xã hội, tổ chức tín dụng do nhà nước chỉ định để xây dựng mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà để ở.
Để được hưởng chính sách cho thuê, cho thuê mua, bán nhà ở xã hội phải đáp ứng điều kiện:
a) Chưa có nhà ở thuộc sở hữu của mình, chưa được mua, thuê hoặc thuê mua nhà ở xã hội, chưa được hưởng chính sách hỗ trợ nhà ở, đất ở dưới mọi hình thức tại nơi sinh sống, học tập hoặc có nhà ở thuộc sở hữu của mình nhưng diện tích nhà ở bình quân đầu người trong hộ gia đình thấp hơn mức diện tích nhà ở tối thiểu do Chính phủ quy định theo từng thời kỳ và từng khu vực;
b) Phải có đăng ký thường trú tại tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương nơi có nhà ở xã hội; trường hợp không có đăng ký thường trú thì phải có đăng ký tạm trú từ một năm trở lên tại tỉnh, thành phố này.
Để được hỗ trợ cho vay vốn ưu đãi của nhà nước thông qua ngân hàng chính sách xã hội, tổ chức tín dụng do nhà nước chỉ định để xây dựng mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà để ở thì phải đáp ứng các điều kiện:
a) Có đất ở nhưng chưa có nhà ở hoặc có nhà ở nhưng nhà ở bị hư hỏng, dột nát;
b) Có đăng ký thường trú tại địa phương nơi có đất ở, nhà ở cần phải xây dựng mới hoặc cải tạo, sửa chữa.
Luật Nhà ở năm 2023 đã có một số quy định mới tạo thuận lợi hơn cho các đối tượng tiếp cận với chính sách nhà ở xã hội (Luật này đến ngày 1-1-2025 mới có hiệu lực).
Luật sư NGUYỄN THIỆN HÙNG