Hỏi: Trước tôi ở Nghệ An, sau chuyển vô Diên Khánh (Khánh Hòa) sinh sống. Năm nay tôi ngoài 30 tuổi, kết hôn lần đầu. Khi làm thủ tục thì cán bộ xã yêu cầu tôi về lại quê cũ lấy xác nhận độc thân. Tôi nghĩ mình đã rời khỏi quê gần 10 năm, đã cắt hộ khẩu, không còn mối liên hệ nào, không liên quan gì với nơi ở cũ nữa sao lại phải làm việc này?
Nguyễn H. (Diên Lâm, Diên Khánh)
Trả lời: Thủ tục đăng ký kết hôn được Luật Hộ tịch quy định, và Chính phủ hướng dẫn tại Nghị định số 123/2015/NĐ-CP. Tinh thần các điều luật như sau:
Hai bên nam, nữ nộp tờ khai đăng ký kết hôn (theo mẫu quy định) và bản chính giấy xác nhận tình trạng hôn nhân cho cơ quan đăng ký hộ tịch và cùng có mặt khi đăng ký kết hôn. Xuất trình bản chính một trong các giấy tờ là hộ chiếu, chứng minh nhân dân, thẻ căn cước công dân hoặc giấy tờ khác có dán ảnh và thông tin cá nhân do cơ quan có thẩm quyền cấp, còn giá trị sử dụng để chứng minh về nhân thân.
Việc cấp giấy xác nhận tình trạng hôn nhân thuộc thẩm quyền của UBND cấp xã nơi thường trú của công dân. Trường hợp công dân Việt Nam không có nơi thường trú, nhưng có đăng ký tạm trú theo quy định của pháp luật về cư trú thì UBND cấp xã, nơi người đó đăng ký tạm trú cấp giấy xác nhận tình trạng hôn nhân.
Trường hợp đăng ký kết hôn tại UBND cấp xã mà người yêu cầu đăng ký kết hôn không thường trú tại xã, phường, thị trấn nơi đăng ký kết hôn thì phải nộp giấy xác nhận tình trạng hôn nhân do UBND cấp xã có thẩm quyền cấp.
Trường hợp người yêu cầu xác nhận tình trạng hôn nhân đã từng đăng ký thường trú tại nhiều nơi khác nhau, người đó có trách nhiệm chứng minh về tình trạng hôn nhân của mình. Trường hợp người đó không chứng minh được thì công chức tư pháp - hộ tịch báo cáo chủ tịch UBND cấp xã có văn bản đề nghị UBND cấp xã nơi người đó đã từng đăng ký thường trú tiến hành kiểm tra, xác minh về tình trạng hôn nhân của người đó.
Như vậy, việc chính quyền cấp xã yêu cầu bạn chứng minh tình trạng hôn nhân trong thời gian thường trú tại địa phương trước đây là đúng quy định pháp luật.
Về thủ tục, người yêu cầu xác nhận tình trạng hôn nhân nộp tờ khai (theo mẫu quy định). Trường hợp yêu cầu xác nhận tình trạng hôn nhân nhằm mục đích kết hôn thì người yêu cầu phải đáp ứng đủ điều kiện kết hôn theo quy định của Luật Hôn nhân và gia đình. Trường hợp người yêu cầu xác nhận tình trạng hôn nhân đã có vợ hoặc chồng nhưng đã ly hôn hoặc người vợ hoặc chồng đã chết thì phải xuất trình hoặc nộp giấy tờ hợp lệ để chứng minh.
Giấy xác nhận tình trạng hôn nhân có giá trị 6 tháng kể từ ngày cấp. Giấy này không có giá trị khi sử dụng vào mục đích khác với mục đích ghi trong giấy xác nhận.
Luật sư NGUYỄN THIỆN HÙNG