Hỏi: Chúng tôi đang chuẩn bị để khiếu nại đến một cơ quan yêu cầu giải quyết vụ việc do quyền sử dụng đất bị xâm phạm. Trong đó có phần đất của một đứa cháu, mà cháu bị bệnh thần kinh, không còn nhận thức được bình thường nữa. Xin cho biết trong trường hợp này thì việc khiếu nại sẽ được thực hiện thế nào?
Hoàng Văn Kính (Diên Khánh)
Trả lời: Trong trường hợp một người bị mất năng lực hành vi dân sự thì để xác lập, thực hiện giao dịch dân sự nhân danh và vì lợi ích của họ phải thông qua người đại diện.
Bộ luật Dân sự quy định về đại diện theo pháp luật của cá nhân, theo đó, cha, mẹ đại diện cho con chưa thành niên; người giám hộ đại diện cho người được giám hộ. Cá nhân có đủ các điều kiện sau đây có thể làm người giám hộ: a) Có năng lực hành vi dân sự đầy đủ; b) Có tư cách đạo đức tốt và các điều kiện cần thiết để thực hiện quyền, nghĩa vụ của người giám hộ; c) Không phải là người đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc người bị kết án nhưng chưa được xoá án tích về một trong các tội cố ý xâm phạm tính mạng, sức khoẻ, danh dự, nhân phẩm, tài sản của người khác; d) Không phải là người bị tòa án tuyên bố hạn chế quyền đối với con chưa thành niên.
Người giám hộ đương nhiên của người mất năng lực hành vi dân sự được xác định như sau:
1. Trường hợp vợ là người mất năng lực hành vi dân sự thì chồng là người giám hộ; nếu chồng là người mất năng lực hành vi dân sự thì vợ là người giám hộ;
2. Trường hợp cha và mẹ đều mất năng lực hành vi dân sự hoặc một người mất năng lực hành vi dân sự, còn người kia không có đủ điều kiện làm người giám hộ thì người con cả là người giám hộ; nếu người con cả không có đủ điều kiện làm người giám hộ thì người con tiếp theo có đủ điều kiện làm người giám hộ là người giám hộ;
3. Trường hợp người thành niên mất năng lực hành vi dân sự chưa có vợ, chồng, con hoặc có mà vợ, chồng, con đều không có đủ điều kiện làm người giám hộ thì cha, mẹ là người giám hộ.
Người khiếu nại có các quyền, được Luật Khiếu nại hiện hành quy định:
1. Tự mình khiếu nại hoặc uỷ quyền cho người khác có năng lực hành vi dân sự đầy đủ thực hiện việc khiếu nại. Trường hợp người khiếu nại là người chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự thì người đại diện theo pháp luật của họ thực hiện việc khiếu nại;
2. Nhờ luật sư tư vấn về pháp luật hoặc ủy quyền cho luật sư thực hiện việc khiếu nại. Trường hợp người khiếu nại là người được trợ giúp pháp lý theo quy định của pháp luật về trợ giúp pháp lý thì được nhờ trợ giúp viên pháp lý tư vấn về pháp luật hoặc ủy quyền cho trợ giúp viên pháp lý thực hiện việc khiếu nại;
3. Tham gia đối thoại hoặc ủy quyền cho người đại diện hợp pháp tham gia đối thoại;
4. Được biết, đọc, sao chụp, sao chép tài liệu, chứng cứ do người giải quyết khiếu nại thu thập để giải quyết khiếu nại, trừ thông tin, tài liệu thuộc bí mật nhà nước;
5. Yêu cầu cá nhân, cơ quan, tổ chức có liên quan đang lưu giữ, quản lý thông tin, tài liệu liên quan tới nội dung khiếu nại cung cấp thông tin, tài liệu đó cho mình, trừ thông tin, tài liệu thuộc bí mật nhà nước;
6. Được yêu cầu người giải quyết khiếu nại áp dụng các biện pháp khẩn cấp để ngăn chặn hậu quả có thể xảy ra do việc thi hành quyết định hành chính bị khiếu nại;
7. Đưa ra chứng cứ về việc khiếu nại và giải trình ý kiến của mình về chứng cứ đó;
8. Nhận văn bản trả lời về việc thụ lý giải quyết khiếu nại, nhận quyết định giải quyết khiếu nại;
9. Được khôi phục quyền, lợi ích hợp pháp đã bị xâm phạm; được bồi thường thiệt hại theo quy định của pháp luật;
10. Khiếu nại lần hai hoặc khởi kiện vụ án hành chính tại Toà án theo quy định của Luật tố tụng hành chính;
11. Rút khiếu nại.
Luật sư NGUYỄN THIỆN HÙNG