Hỏi: Hai năm sau khi ly hôn chồng, tôi đã kết hôn với người khác. Con của tôi với chồng cũ đã 5 tuổi, nó rất quý cha dượng nó và chồng tôi cũng thương nó như con đẻ. Tôi muốn đổi họ của con từ họ của cha nó sang họ cha dượng được không? (Chồng tôi cũng đồng tình về việc này).
Lê Minh Hòa (Khánh Vĩnh)
Trả lời: Pháp luật dân sự ghi nhận quyền có họ, tên của mỗi người. Họ, tên của một người được xác định theo họ, tên khai sinh của người đó. Họ của cá nhân được xác định là họ của cha đẻ hoặc họ của mẹ đẻ theo thỏa thuận của cha mẹ; nếu không có thỏa thuận thì họ của con được xác định theo tập quán. Trường hợp chưa xác định được cha đẻ thì họ của con được xác định theo họ của mẹ đẻ.
Việc thay đổi họ của một người chỉ được cơ quan có thẩm quyền công nhận trong những trường hợp nhất định mà pháp luật cho phép. Các trường hợp được quyền thay đổi họ do Bộ luật Dân sự quy định, gồm:
a) Thay đổi họ cho con đẻ từ họ của cha đẻ sang họ của mẹ đẻ hoặc ngược lại;
b) Thay đổi họ cho con nuôi từ họ của cha đẻ hoặc mẹ đẻ sang họ của cha nuôi hoặc họ của mẹ nuôi theo yêu cầu của cha nuôi, mẹ nuôi;
c) Khi người con nuôi thôi làm con nuôi và người này hoặc cha đẻ, mẹ đẻ yêu cầu lấy lại họ cho người đó theo họ của cha đẻ hoặc mẹ đẻ;
d) Thay đổi họ cho con theo yêu cầu của cha đẻ, mẹ đẻ hoặc của con khi xác định cha, mẹ cho con;
đ) Thay đổi họ của người bị lưu lạc đã tìm ra nguồn gốc huyết thống của mình;
e) Thay đổi họ theo họ của vợ, họ của chồng trong quan hệ hôn nhân và gia đình có yếu tố nước ngoài để phù hợp với pháp luật của nước mà vợ, chồng người nước ngoài là công dân hoặc lấy lại họ trước khi thay đổi;
g) Thay đổi họ của con khi cha, mẹ thay đổi họ.
Với các thông tin đó, bạn thấy rõ là không thể đổi họ của con bạn sang họ của cha dượng được. Việc hai người quý trọng nhau và coi nhau như cha con không là căn cứ để thay đổi họ.
Chỉ trong trường hợp chồng bạn nhận cháu làm con nuôi thì mới có thể đổi họ cho con được. Tuy nhiên, việc nhận cháu làm con nuôi được không còn tùy thuộc ý chí của cha đẻ của cháu nữa.
Luật sư NGUYỄN THIỆN HÙNG