Hỏi: Em gái tôi lấy chồng đã được đăng ký tại UBND phường và cấp giấy chứng nhận kết hôn. Hơn một năm sau thì phát hiện việc người chồng của cô ấy trước đó đã có vợ ở một địa phương khác, hai người này đang là vợ chồng và cũng có đăng ký kết hôn. Gia đình tôi bất bình, muốn em tôi hủy cuộc hôn nhân này nhưng em tôi lại có ý níu kéo, nói rằng giữa họ có tình yêu thật sự và muốn duy trì quan hệ này. Xin hỏi, trong trường hợp như vậy thì cách xử lý phải thế nào cho đúng quy định của luật pháp?
Minh Nguyệt (Cam Lâm)
Trả lời: Một trong những nguyên tắc cơ bản của chế độ hôn nhân và gia đình theo pháp luật Việt Nam là hôn nhân tự nguyện, tiến bộ, một vợ một chồng, vợ chồng bình đẳng. Trường hợp kết hôn của em gái bạn được pháp luật coi là kết hôn trái pháp luật.
Luật Hôn nhân và gia đình ghi nhận, kết hôn trái pháp luật là việc nam, nữ đã đăng ký kết hôn tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền nhưng một bên hoặc cả hai bên vi phạm điều kiện kết hôn theo quy định của Luật.
Điều kiện kết hôn mà nam và nữ phải tuân theo được quy định tại Khoản 1 Điều 8 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 gồm:
a) Nam từ đủ 20 tuổi trở lên, nữ từ đủ 18 tuổi trở lên;
b) Việc kết hôn do nam và nữ tự nguyện quyết định;
c) Không bị mất năng lực hành vi dân sự;
d) Việc kết hôn không thuộc một trong các trường hợp cấm kết hôn theo quy định tại các Điểm a, b, c và d Khoản 2 Điều 5 của Luật này.
Khoản 2 Điều 5 của Luật quy định các hành vi bị cấm, trong đó có các hành vi:
a) Kết hôn giả tạo, ly hôn giả tạo;
b) Tảo hôn, cưỡng ép kết hôn, lừa dối kết hôn, cản trở kết hôn;
c) Người đang có vợ, có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người khác hoặc chưa có vợ, chưa có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người đang có chồng, có vợ;
d) Kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng giữa những người cùng dòng máu về trực hệ; giữa những người có họ trong phạm vi ba đời; giữa cha, mẹ nuôi với con nuôi; giữa người đã từng là cha, mẹ nuôi với con nuôi, cha chồng với con dâu, mẹ vợ với con rể, cha dượng với con riêng của vợ, mẹ kế với con riêng của chồng.
Như vậy trường hợp của người em rể bạn đã vi phạm vào điều cấm của Luật là “Người đang có vợ, có chồng mà kết hôn với người khác”.
Luật Hôn nhân và gia đình Việt Nam đòi hỏi mọi hành vi vi phạm pháp luật về hôn nhân và gia đình phải được xử lý nghiêm minh, đúng pháp luật. Cơ quan, tổ chức, cá nhân có quyền yêu cầu tòa án, cơ quan khác có thẩm quyền áp dụng biện pháp kịp thời ngăn chặn và xử lý người có hành vi vi phạm pháp luật về hôn nhân và gia đình.
Như vậy việc em bạn cho rằng giữa họ có tình yêu thật sự để duy trì quan hệ này là không phù hợp quy định pháp luật.
Xử lý việc kết hôn trái pháp luật thuộc thẩm quyền của tòa án. Về quyền yêu cầu hủy việc kết hôn trái pháp luật được trao cho các cá nhân, cơ quan, tổ chức để yêu cầu tòa án hủy việc kết hôn trái pháp luật, gồm:
a) Vợ, chồng của người đang có vợ, có chồng mà kết hôn với người khác; cha, mẹ, con, người giám hộ hoặc người đại diện theo pháp luật khác của người kết hôn trái pháp luật;
b) Cơ quan quản lý nhà nước về gia đình;
c) Cơ quan quản lý nhà nước về trẻ em;
d) Hội liên hiệp phụ nữ.
Luật cũng cho phép cá nhân, cơ quan, tổ chức khác khi phát hiện việc kết hôn trái pháp luật thì có quyền đề nghị các cơ quan, tổ chức nói trên đây yêu cầu tòa án hủy việc kết hôn trái pháp luật.
Luật sư NGUYỄN THIỆN HÙNG