Hỏi: Chồng tôi bị án tù 5 năm, sắp mãn hạn. Gia đình chúng tôi cũng đã có hướng chuẩn bị cho anh ấy về mặt tâm lý và công việc làm tới đây. Chúng tôi cũng nhận thức để người ra tù thật sự hòa nhập được với cuộc sống là việc không dễ dàng. Chúng tôi muốn được biết về phía nhà nước có chính sách gì để hỗ trợ cho người mãn hạn tù không?
Hương Lan (Ninh Thủy, Ninh Hòa)
Trả lời: Tư vấn tâm lý, định hướng nghề nghiệp, hỗ trợ kinh phí… là những biện pháp chuẩn bị tái hòa nhập cộng đồng cho phạm nhân được pháp luật đề cập đến.
Cụ thể, tại Nghị định số 49/2020/NĐ-CP ngày 17-4-2020 (có hiệu lực từ ngày 15-6-2020), Chính phủ quy định biện pháp chuẩn bị tái hòa nhập cộng đồng cho phạm nhân có các nội dung như sau:
Về tư vấn tâm lý, hỗ trợ các thủ tục pháp lý:
Trong khoảng thời gian hai tháng trước khi phạm nhân chấp hành xong án phạt tù hoặc sau khi có kết quả thẩm định nhất trí đề nghị đặc xá, tha tù trước thời hạn có điều kiện của cơ quan có thẩm quyền, các cơ sở giam giữ phạm nhân tổ chức tư vấn tâm lý, hỗ trợ các thủ tục pháp lý cho phạm nhân.
Tư vấn tâm lý nhằm cung cấp cho phạm nhân kiến thức, giúp họ định hướng và nâng cao khả năng tự giải quyết những khó khăn, vướng mắc gặp phải trong quá trình tái hòa nhập cộng đồng. Nội dung tư vấn bao gồm: a) Tư vấn tình cảm, hôn nhân, gia đình, sức khỏe; phòng, chống ma túy, HIV/AIDS và các tệ nạn xã hội; b) Tư vấn xóa bỏ mặc cảm, tự ti; xây dựng ý chí, niềm tin, khả năng ứng phó, giải quyết các vấn đề phát sinh trong quá trình tái hòa nhập cộng đồng; c) Tư vấn về lao động, việc làm, sử dụng các ngành nghề đã được học, bảo hiểm xã hội và các vấn đề khác có liên quan.
Cơ sở giam giữ phạm nhân phân công cán bộ có kinh nghiệm, hiểu biết về các lĩnh vực để tư vấn trực tiếp cho phạm nhân. Có thể tư vấn riêng cho từng phạm nhân hoặc tư vấn nhóm cho số phạm nhân có cùng nội dung tư vấn.
Hỗ trợ về các thủ tục pháp lý như: Đăng ký cư trú; đăng ký hộ tịch; cấp căn cước công dân; vay vốn, đăng ký kinh doanh, ký kết hợp đồng lao động và các thủ tục hành chính khác theo quy định của pháp luật.
Cán bộ của ngành tư pháp, giáo dục và đào tạo, hội luật gia, hội liên hiệp thanh niên, trường đại học, trung tâm phòng, chống HIV/AIDS, trung tâm dịch vụ việc làm, các doanh nghiệp hoặc các cơ quan chức năng khác có thể được cơ sở giam giữ phạm nhân mời đến tư vấn, hỗ trợ các thủ tục pháp lý cho phạm nhân.
Về định hướng nghề nghiệp, khả năng tìm kiếm việc làm:
Các cơ sở giam giữ phạm nhân có trách nhiệm kiểm tra, đánh giá năng lực, nhu cầu, điều kiện, hoàn cảnh của từng phạm nhân để hướng dẫn họ lập kế hoạch tái hòa nhập cộng đồng cho bản thân; phối hợp với các trung tâm dịch vụ việc làm cung cấp thông tin thị trường lao động, tư vấn, định hướng nghề nghiệp, giới thiệu việc làm cho phạm nhân.
Căn cứ vào khả năng, nhu cầu của phạm nhân, thị trường lao động và điều kiện cụ thể, ba tháng trước khi phạm nhân chấp hành xong án phạt tù, các cơ sở giam giữ phạm nhân lập kế hoạch, phối hợp với các cơ quan, đơn vị chức năng tổ chức đào tạo nghề, bồi dưỡng nâng cao tay nghề, cấp chứng chỉ nghề cho phạm nhân.
Hỗ trợ kinh phí:
Phạm nhân hết hạn chấp hành án phạt tù, được đặc xá, tha tù trước thời hạn có điều kiện trước khi trở về nơi cư trú được cấp hỗ trợ khoản tiền từ quỹ hòa nhập cộng đồng của trại giam. Căn cứ nguồn vốn của quỹ hòa nhập cộng đồng, giám thị trại giam quyết định mức tiền hỗ trợ phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh của từng phạm nhân.
Luật sư NGUYỄN THIỆN HÙNG