Hỏi: Tôi cư trú ở Hoa Kỳ và đã thôi quốc tịch Việt Nam. Nay đã lớn tuổi, muốn về lại để được sống trên quê hương của mình, xin hỏi tôi có thể nhập quốc tịch Việt Nam được không và được thì cần điều kiện gì?
M. An Nguyên (Hoa Kỳ)
Trả lời: Theo Luật Quốc tịch Việt Nam, người đã mất quốc tịch Việt Nam do được thôi quốc tịch Việt Nam, bị tước quốc tịch Việt Nam... có đơn xin trở lại quốc tịch Việt Nam thì có thể được trở lại quốc tịch Việt Nam nếu thuộc một trong những trường hợp sau đây:
a) Xin hồi hương về Việt Nam;
b) Có vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ hoặc con đẻ là công dân Việt Nam;
c) Có công lao đặc biệt đóng góp cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam;
d) Có lợi cho nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam;
đ) Thực hiện đầu tư tại Việt Nam;
e) Đã thôi quốc tịch Việt Nam để nhập quốc tịch nước ngoài nhưng không được nhập quốc tịch nước ngoài.
Trường hợp người bị tước quốc tịch Việt Nam xin trở lại quốc tịch Việt Nam thì phải sau ít nhất 5 năm, kể từ ngày bị tước quốc tịch mới được xem xét cho trở lại quốc tịch Việt Nam. Với người xin trở lại quốc tịch Việt Nam mà việc đó làm phương hại đến lợi ích quốc gia của Việt Nam thì sẽ không được trở lại quốc tịch Việt Nam. Người xin trở lại quốc tịch Việt Nam phải lấy lại tên gọi Việt Nam trước đây, tên gọi này phải được ghi rõ trong quyết định cho trở lại quốc tịch Việt Nam.
Người được trở lại quốc tịch Việt Nam thì phải thôi quốc tịch nước ngoài, trừ những người sau đây, trong trường hợp đặc biệt, nếu được Chủ tịch nước cho phép: a) Là vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ hoặc con đẻ của công dân Việt Nam; b) Có công lao đặc biệt đóng góp cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam; c) Có lợi cho nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Điều kiện phải đáp ứng để được trở lại quốc tịch Việt Nam trong một số trường hợp, được quy định tại Nghị định số 16/2020/NĐ-CP của Chính phủ:
1. Người có công lao đặc biệt đóng góp lớn cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam phải là người được tặng thưởng huân chương, huy chương, danh hiệu cao quý khác của nhà nước Việt Nam dân chủ cộng hòa, Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam, nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam hoặc được cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam xác nhận về công lao đặc biệt đó trên cơ sở hồ sơ, ý kiến của cơ quan, tổ chức có liên quan và quy định của pháp luật chuyên ngành.
2. Người mà việc nhập quốc tịch Việt Nam của họ có lợi cho nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam phải là người có tài năng thực sự vượt trội trong lĩnh vực khoa học, kinh tế, văn hóa, xã hội, nghệ thuật, thể thao, y tế, giáo dục, đã dành được giải thưởng quốc tế, huân chương, huy chương hoặc được cơ quan, tổ chức nơi người đó làm việc chứng nhận và cơ quan quản lý nhà nước cấp bộ xác nhận về tài năng và có cơ sở cho thấy việc người được nhập quốc tịch Việt Nam sẽ đóng góp tích cực, lâu dài cho sự phát triển lĩnh vực nói trên của Việt Nam sau khi được nhập quốc tịch Việt Nam.
3. Người thực hiện đầu tư tại Việt Nam phải có dự án đầu tư đã được cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam cấp giấy tờ chứng nhận việc đầu tư đó.
Như vậy, bạn đã mất quốc tịch Việt Nam, nay muốn hồi hương và có đơn xin trở lại quốc tịch Việt Nam thì nguyện vọng của bạn có thể được đáp ứng. Trong hồ sơ xin trở lại quốc tịch Việt Nam bạn cần xuất trình giấy tờ chứng minh đã từng có quốc tịch Việt Nam như đã được Chủ tịch nước cho thôi quốc tịch hoặc giấy tờ do cơ quan, tổ chức có thẩm quyền của Việt Nam cấp, xác nhận, trong đó có ghi quốc tịch Việt Nam hoặc giấy tờ có giá trị chứng minh quốc tịch Việt Nam trước đây của mình.
Luật sư NGUYỄN THIỆN HÙNG